แน่นอนว่าการเลี้ยงลูกด้วย น้ำนมแม่ นั้นเป็นสิ่งที่ดีมาก เพราะน้ำนมแม่ให้สารอาหารที่ครบถ้วนแก่ลูกน้อยของคุณ แต่ปฏิเสธไม่ได้ว่าคุณแม่ส่วนใหญ่ มักพบกับปัญหาหลายอย่าง ที่อาจทำให้คุณแม่ทั้งหลายกังวลมากขึ้น
5 ปัญหาที่พบบ่อยจากการให้ น้ำนมแม่
1. ฝีที่เต้านม (Breast abscess)
มักเกิดขึ้นหลังจากที่เต้านมเกิดการอักเสบ แล้วไม่มีอาการดีขึ้น หรือไม่ตอบสนองต่อการรักษา ส่วนใหญ่จะพบก้อนที่กดแล้วมีอาการเจ็บ สีผิวหนังตรงบริเวณที่เป็นก้อนเปลี่ยนไปจากปกติ หากคลำจะรู้สึกคล้ายถุงน้ำ ร่วมกับมีอาการปวด บวม แดง ร้อน และมีไข้ ในบางรายอาจพบก้อนมีหนอง
วิธีการช่วยเหลือ
- ใช้เข็มเจาะ หรือผ่าตัด เพื่อระบายหนองออกจากเต้านม
- ระบายน้ำนมออกจากเต้านม โดยการปั๊มนม
- ให้นมลูก โดยการเริ่มให้จากข้างที่ไม่มีปัญหาก่อน เพื่อกระตุ้น Oxytocin reflex ให้มีน้ำนมไหลดีก่อน
- ประคบอุ่นประมาณ 3 – 5 นาทีก่อนให้นมลูก
- หลังจากให้นมลูกเสร็จ ควรประคบเย็น เพื่อลดอาการปวด
2. เต้านมคัดตึง (Breast engorgement)
ส่วนใหญ่จะเกิดขึ้นในวันที่ 3 – 5 หลังคลอด ซึ่งเกิดจากการมีน้ำนมจำนวนมากอยู่ภายในเต้านม โดยไม่ได้ระบายออก ร่วมกับมีเลือดและน้ำเหลืองมาคั่งอยู่เต้านม มีลักษณะตึง บวม ลานนมและหัวนมแข็ง รู้สึกปวด และบางรายอาจมีไข้ร่วมด้วย
วิธีการช่วยเหลือ
- ประคบร้อนด้วยน้ำอุ่นประมาณ 10 นาที
- นวดเต้านม และบีบน้ำนมออกจนกว่าลานนมจะนุ่ม
3. ท่อนมอุดตัน (Blocked/Plugged duct)
เกิดจากการคั่งของน้ำนม มักพบก้อนไตแข็ง ที่บริเวณเต้านม มีอาการบวมแดงเฉพาะจุด รู้สึกเจ็บเมื่อใช้มือกด
วิธีการช่วยเหลือ
- ให้ลูกดูดบ่อย ทุก 2-3 ชั่วโมง ดูดข้างละ 15 – 20 นาที
- ปั๊มหรือบีบน้ำนมออกหลังจากลูกดูดเสร็จ
- ก่อนให้นมลูกควรประคบเต้านมด้วยผ้าอุ่นประมาณ 3 – 5 นาที
4. เต้านมอักเสบ (Mastitis)
เกิดจากท่อน้ำนมอุดตัน หัวนมแตกเป็นแผล โดยมักมีอาการปวด บวมแดง ร้อน ร่วมกับมีไข้ ส่วนใหญ่พบได้บ่อยในช่วง 2-3 สัปดาห์แรกหลังคลอด
5. หัวนมแตก และมีอาการเจ็บ (Cracked nipple and Sore)
ส่วนใหญ่มักเกิดจากการให้นมลูกผิดวิธี โดยลูกอมหัวนมและลานนมไม่ถูกต้อง
วิธีการช่วยเหลือ
- หากมีอาการคัดเต้านมมาก ควรปั๊มหรือบีบน้ำนมออกก่อน
- ใช้น้ำนมส่วนหลังทาหัวนมที่เป็นแผล จะช่วยให้หัวนมหายเร็วขึ้น
- ให้ลูกดูดนมอย่างถูกวิธี
เมื่อใดที่พบว่าตนเองมีอาการเหล่านี้เกิดขึ้น ควรรีบแก้ไขและรักษาทันที เพื่อลดอาการเรื้อรังและรุนแรงที่อาจเกิดขึ้นตามมาในภายหลัง